Choroba z Lyme: Przyczyny, Objawy, Zapobieganie i Perspektywy Badań

Czynniki ryzyka

Wiele czynników środowiskowych i behawioralnych może zwiększać ryzyko zakażenia chorobą z Lyme. Przebywanie w zalesionych, trawiastych lub zarośniętych środowiskach, szczególnie w obszarach endemicznych, zwiększa szansę kontaktu z zakażonymi kleszczami. Działania takie jak wędrówki, wędkowanie, ogrodnictwo czy polowanie mogą narażać osoby na bliski kontakt ze środowiskiem kleszczy.

Choroba jest najczęstsza w regionach takich jak północno-wschodnie Stany Zjednoczone, górny środkowy zachód, południowa Kanada oraz części Europy, gdzie zakażone kleszcze występują powszechnie. Kleszcze są najbardziej aktywne w cieplejszych miesiącach, od wiosny do wczesnej jesieni, ale mogą być aktywne zawsze, gdy temperatura jest powyżej zera. Noszenie odsłoniętej odzieży, brak stosowania repelentów lub niedokładne sprawdzanie skóry po aktywnościach na zewnątrz także zwiększają ryzyko.

Powikłania

Jeśli choroba z Lyme nie zostanie wcześnie rozpoznana i leczona, mogą wystąpić powikłania obejmujące wiele układów organizmu. Jednym z najczęstszych długoterminowych skutków jest przewlekłe zapalenie stawów, szczególnie dużych stawów, takich jak kolana. Ból stawów może się utrzymywać lub nawracać, prowadząc do obrzęku i ograniczenia ruchomości.

Problemy neurologiczne są kolejnym powikłaniem, od neuropatii obwodowej (uszkodzenie nerwów powodujące ból lub drętwienie) po problemy z pamięcią i funkcjami poznawczymi, określane jako „mgła mózgowa”.

W niektórych przypadkach może dojść do zajęcia serca, co objawia się zaburzeniami przewodzenia elektrycznego zwanymi kardiol item z Lyme. Podgrupa pacjentów może rozwinąć zespół po leczeniu choroby z Lyme (PTLDS), w którym zmęczenie, bóle mięśniowe lub trudności poznawcze utrzymują się przez miesiące po zakończeniu antybiotykoterapii.

Badacze wciąż badają, czy PTLDS jest spowodowany pozostałościami bakterii, dysregulacją układu odpornościowego lub innymi mechanizmami. Niektórzy naukowcy analizują potencjał peptydów stosowanych wyłącznie w badaniach do lepszego zrozumienia procesów zapalnych i odpornościowych mogących odgrywać rolę w tych długoterminowych skutkach, chociaż prace te są wciąż eksperymentalne i nie zostały klinicznie potwierdzone.

Kiedy udać się do lekarza

Szybka pomoc medyczna jest kluczowa, jeśli podejrzewasz, że zostałeś ugryziony przez kleszcza lub jeśli pojawią się objawy wskazujące na chorobę z Lyme, zwłaszcza po pobycie na terenach wysokiego ryzyka.

Nawet jeśli nie pamiętasz ukąszenia kleszcza, pojawienie się objawów takich jak wysypka, gorączka, zmęczenie, bóle stawów czy osłabienie twarzy powinno skłonić do wizyty u lekarza. Wczesna diagnoza może zapobiec rozwojowi choroby do poważniejszych stadiów. Dla osób, które już zostały zdiagnozowane i leczone, ale nadal doświadczają utrzymujących się objawów, ważna jest opieka kontrolna.

Chociaż objawy PTLDS zazwyczaj poprawiają się z czasem, pacjenci powinni konsultować się z lekarzem, jeśli symptomy utrzymują się lub się nasilają, zwłaszcza jeśli występują objawy neurologiczne lub kardiologiczne.

Zapobieganie

Zapobieganie chorobie z Lyme zaczyna się od ograniczenia narażenia na kleszcze. Przemierzając zalesione lub trawiaste tereny, noś jasne ubrania, aby łatwiej zauważyć i usunąć kleszcze. Wciągaj długie spodnie do skarpet i zakładaj koszule z długim rękawem, aby zminimalizować odsłoniętą skórę.

Stosuj repelenty zatwierdzone przez Agencję Ochrony Środowiska (EPA), zawierające DEET, pikarydynę lub permetrynę, które można aplikować na skórę i ubrania. Po aktywnościach na zewnątrz dokładnie sprawdź ciało, szczególnie pod pachami, za kolanami, w talii, w linii włosów i innych ciepłych, ukrytych miejscach, gdzie kleszcze lubią się przyczepiać.

Prysznic wkrótce po powrocie do domu może pomóc usunąć niezwiązane jeszcze kleszcze. Ubrania outdoorowe pierz i susz w wysokiej temperaturze, aby zabić kleszcze ukryte w tkaninie. Dodatkowo sprawdzaj zwierzęta domowe po powrocie z zewnątrz, gdyż mogą przynieść kleszcze do domu.